Người cha nhiều khi cứng cỏi, khô lạc không thuyết dụ họ được, chớ bà mẹ chân thành, dịu ngọt có thể đi sâu tận cung tương tâm hồn họ. Người muốn cho hai phái cộng tác với người trong việc phổ truyền sự sống. Viết về tâm lý nhiều hạng bạn trai, tôi không thể quên một số không nhỏ bạn trai xấu hổ phải lôi kiếp đời nghèo khổ, làm thuê, ở đợ, đi xin, sống trong điều kiện vật chất mọi bề túng thiếu.
Nói vậy tôi không có ý nói nam thanh nào cũng trống trải đâu. Đem lòng về Thượng đế là nguồn yêu, là nguồn an ủi hoàn toàn thì tâm hồn mới thỏa mãn như ý. Sống êm đềm trong tay mẹ hiền, bên bóng cha, giữa sự nuông chiều của anh chị, bà con.
Họ quan niệm sống phải là trung tâm điểm cho lời khen của người, đồng thời cũng như của hậu thế. Họ không tưởng tượng được mình kết duyên vơí một người mà mình không cho là chim sa cá lặn. Tâm tình phức tạp của bạn trai trong tuổi nầy, cứ chung mà nói, không có gì đáng trách cả.
Đó là tôi chưa nói họ có thể trả đũa bạn bằng những phương thế có tính chất võ lực. Người lớn đã cần óc già giặn, tuổi của bạn trai lại cần có nó hơn để mấy lúc thanh xuân bạn vui vẻ khỏi làm những điều mà khi lão thành phải hối hận. Tình tâm giao lý tưởng là một kho vàng mà cho đặng giữ phải dùng nhân đức, chớ không bằng những bộc lộ tình cảm, có màu sắc nhục dục.
Có lúc muốn đánh bạo vì thấy mình cũng như ai. Sao không có chút dè dặt mà nghĩ rằng người dễ mở cửa lòng ta có thể đã để cửa lòng rước bao kẻ và sẽ không khó mở cửa lòng rước người khác. Dù tri âm tri kỷ vẫn nên cẩn ngôn.
Nhà giáo dục đủ tế nhị chỉ dạy cho bạn trai khai thác trực giác. Chú ý hiểu theo nghĩa tâm lý học là tạo một thinh lặng trong tâm hồn, tập trung tinh thần, tập trung tinh thần vào vấn đề quan sát, suy nghĩ, hiểu biết hay giải quyết. Nhưng những điều tôi trình bày ở trên là tôi chỉ mới nói được phần nào sự thành công của quỷ Satan trong lương tâm họ thôi.
Nhưng trong khi họ bắt đầu đi sống xa gia đình như vậy họ tha thiết muốn người bạn trăm năm sống đóng trụ ở gia đình và tạo ở đó một nguồn an ủi cho họ. Họ chỉ biết hăng say hướng về chân trời ngày mai, mà ở đó họ tin tưởng có những gì hay đẹp cần xâm chiếm. Cứ chung mà nói bạn trai lúc dậy thì, hay có bạn trai khác làm tri âm có tướng diện cô gái nhà lành.
Bạn trai ngồi nghiêm, thỉnh thoảng có kẻ ngáp mặc dầu bạn giảng hấp dẫn. Mùa đông con lạnh cóng, ngủ mài đầu trên tay mẹ. Nhưng 13, 14 tuổi trở đi, họ có lương tâm tế nhị.
Xô đẩy năm châu đến đại đồng. Họ hay gặp gỡ nhau tổ chức uống trà, ăn nhậu, nhất là cỡi xe đạp, kéo đi bách bộ cả đám để chọc gái, để thảo luận về yêu đương. Nói vậy không phải khinh rẻ trực giác.
Dại dột đem tâm tư tiết lộ cho kẻ xấu, đời họ hối hận thiên thu. Ngay trường hợp họ lỗi lầm, nếu được cảnh cáo, trừng phạt đúng đắn, họ dám phục thiện. Còn một bạn trai dù hỉ mũi chưa sạch, khờ ịt về yêu đương mà hễ yêu một bạn gái thì có thái độ anh và xưng anh với người tình của mình ngay.